اصفهان فردا: شکسته شدن خط لوله انتقال آب زاینده رود به یزد توسط کشاورزانی که 40 روز برای نشان دادن اعتراض خود با تراکتورها در نقاطی از شرق اصفهان تجمع کرده بودند ، واکنش های مختلفی در پی داشت.

انتشار اخبار مربوط به گلایه های مسئولان یزدی و حتی تهدیدهای آن ها از یک سو و برخی دفاعیات نمایندگان مجلس و مسئولان اصفهان از سوی دیگر و در کل تبدیل شدن عرصه رسانه های دو استان به جنگ رودررو ، فضایی روانی در بین مردم دو استان ایجاد کرد که به نظر می رسد در برخی از اخبار ، نویسندگان و گزارش گران و البته در درجه بالاتر ، مسئولان و نمایندگان دو استان فراموش کرده اند هر دو استان در زیر پرچم واحد جمهوری اسلامی ایران هستند و مردم دو استان نیز هم وطن محسوب می شوند !

هر خبر و هر گفته ای در این چند روز ، هزاران ناگفته همراه خود داشت که در این یادداشت ، به برخی از این موارد که به صورت جدی جای تامل و بحث دارد اشاره می شود :

نوشدارو پس از مرگ سهراب !
کشاورزان شرق اصفهان ، مردمانی متدین و زحمت کش هستند که از گذشته های دور ، معیشت و زندگی خود را از طریق کشاورزی تامین می کرده اند . آنان طبق طومار شیخ بهایی و طومارهای قبل از آن ، از حق آبه داران آب زاینده رود محسوب می شوند که حق آبه آنان ، سندی حقوقی و قابل ادعا تلقی می شود.
هرگونه نگاه به مسئله شکسته شدن آب زاینده رود بدون توجه به سابقه حضور و اعتراض کشاورزان شرق اصفهان و همچنین مشکلات عدیده معیشتی که هم اکنون مردم این منطقه با آن روبرو هستند ، نگاه یک طرفه و یک جانبه است . کشاورزان شرق اصفهان 40 روز ، در آرامش اقدام به تجمع در نقاطی از شرق اصفهان کردند که اگر خبر باز شدن آب برای کشت بهاره از سوی مدیران مربوطه در وزارت نیرو در طول این مدت به آن ها داده می شود ، نهایتاً ناچار به اقدامی مانند شکستن خط لوله و آسیب رساندن به تجهیزات انتقال آب برای انتقال مطالبات و پیام های خود نمی شدند . خبری که امروز در خصوص زمان قطعی جاری شدن آب در زاینده رود منتشر شد ، نوشدارویی پس از مرگ سهراب بود که اگر مدیران ما قدرت بیشتری در مدیریت بحران داشتند ، این اتفاق به اینجا کشیده نمی شد.

همه جای ایران سرای من است
با درنظر گرفتن مشکلات شرق اصفهان و کشاورزان زحمت کش این منطقه ، هرچند لزوم توجه ویژه به مشکلات آن ها در زمینه کشاورزی محسوس است ولی شکستن خط لوله انتقال آب به یزد که آب شرب هموطنان ما در شهر یزد و شهرهای اطراف را تامین می کند، کار درستی نبوده و بهتر بود کشاورزان شرق اصفهان ، از دیگر اهرم ها برای رساندن صدای خود به گوش مسئولان استفاده می کردند . 

در روزهای پس از این حادثه ، مردم شهر یزد با مشکلاتی در زمینه تهیه آب شرب مواجه شدند که چنین رخدادی از نظر اصول اخلاقی و شرعی پسندیده نیست . مردم یزد نیز همانند مردم اصفهان ، شهرکرد، بروجن، لنجان، جرقویه، خوراسگان و ... "ایرانی" هستند و بدون تردید ، هیچ فردی راضی نیست که هموطن خود با مشکل تهیه آب شرب مواجه شود . اصفهان ، یزد ، شهرکرد ، اهواز، مشهد، تهران، تبریز فرقی نمی کند ، همه جای ایران سرای ایرانی ها است و همه ما باید به فکر مشکل هموطن خود باشیم . خواه این مشکل آب شرب آشامیدنی یزد باشد یا مشکل معیشت و نان کشاورزان زحمت کش شرق اصفهان.

در نظر داشته باشیم ، عمده دلیل اقدام کشاورزان اصفهان برای شکستن لوله انتقال آب به یزد ، تلاش آن ها برای رساندن پیام و سخن خود به مدیران کشور بود که با وجود 40 روز تجمع در نقاط مختلف شرق اصفهان شنیده نشد و قطعاً کشاورزان اصفهانی نیز به قطع آب شرب یزد رضایت نداشته و ندارند .

آقای استاندار ، تونل سوم کوهرنگ افتتاح نشده است !
برخی اظهار نظرهای مسئولین دو استان در روزهای گذشته ، صحبت هایی بود که به نظر می رسد طرح آن در این شرایط نتیجه ای جز افزایش تنش ها ندارد .

با دقت در این صحبت ها در می یابیم ، بخشی از این سخنان صرفاً "تحریک آمیز" بوده و بخش دیگر ، با اسناد و اطلاعات هیچ گونه سنخیتی ندارد . به عنوان مثال ، استاندار یزد در اظهارنظری اعلام کردند : " آب انتقالی به استان ، آب زاینده رود نیست چراکه این آب از کوهرنگ و چشمه لنگان تامین می شود".

بخش دوم صحبت های ایشان در خصوص تخصیص آب انتقالی از کوهرنگ و چشمه لنگان کاملاً صحیح و درست است ولی توجه داشته باشیم ، تونل سوم کوهرنگ و چشمه لنگان که تخصیص آب یزد از محل این تونل پیش بینی شده هنوز افتتاح نشده است .

البته سال هاست آب در لوله انتقال آب به یزد جاری است که این مساله به خاطر اهمیت تامین آب شرب یزد بوده و مدیران دولتی را به این فکر انداخت که تا زمان تکمیل این تونل ها، آب انتقالی به یزد را از زاینده رود تامین کنند . در نتیجه آبی که فعلا به یزد منتقل می شود 100% آب زاینده رود است . 

بهتر بود، استاندار محترم یزد با بررسی سوابق این مساله از یک سو  و در نظر گرفتن مشکلات بخشی از مردم و کشاورزان اصفهان ، کشاورزان و مردم اصفهان را به صبر و خویشتن داری دعوت می کردند و از آن ها می خواستند همانند سالیان گذشته که با وجود کمبود آب زاینده رود (و البته عدم بهره برداری از تونل سوم کوهرنگ) آب تخصیص یافته برای آب شرب یزد از محل زاینده رود تامین می شوند، بردبار و شکیبا باشند و نیاز آب شرب استان یزد را درک کنند.

فاصله کشاورزان تا "اراذل و اوباش"
پیام مهربانی مدیران یزدی در این شرایط و اظهارنظر منطبق با واقعیت ها ، می توانست نگاه بهتری نسبت به این مساله در بین کشاورزان اصفهانی ایجاد کند . اتفاقی که درست برعکس آن رخداد و هر روز در حال شدت گرفتن است.

در این بین محمد صالح جوکار از نمایندگان یزد در مجلس شورای اسلامی ، کشاورزان شرق اصفهان که لوله انتقال آب به یزد را شکسته اند را "اراذل و اوباش" و "متجاوز" معرفی کرد .

بهتر بود این عضو محترم کمسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی ، با در نظر گرفتن سابقه تاریخی زندگی این مردمان ، دقیق تر و ظریف تر مشکلاتی که در نتیجه خشکسالی به مردم این ناحیه تحمیل شده است را بررسی می کرد و سپس آن ها را "اراذل و اوباش" خطاب می کرد . 

برخی کشاورزان شرق اصفهان برای رفع نیازهای مالی خود در سال های گذشته ، حتی "کلیه" خود را نیز فروخته اند و اکنون در چنین وضعیت اقتصادی به سر می برند . آن ها مردمان شریفی هستند که مطالبه به حقی نیز دارند و وظیفه همه نمایندگان مجلس از جمله نماینده محترم شهرستان یزد نیز هست که مشکلات آنان را بررسی کند.

افرادی که نماینده محترم یزد آن ها را "اراذل و اوباش" نامیده، همواره در پلاکاردهای خود اعلام کرده اند که حامی نظام و انقلاب هستند و همواره با در دست داشتن عکس های مقام معظم رهبری، مطالبات خود از مسئولان را مطرح کرده اند. 

مطالباتی که اگر از سوی مسئولان محترم از جمله اعضای کمسیون امنیت ملی مجلس که آقای جوکار(نماینده یزد) نیز در آن عضویت دارند شنیده می شد ، کشاورزان اصفهانی ناچار نمی شدند برای انتقال صدای خود دست به شکستن لوله انتقال آب بزنند.

آیا یزد متهم ردیف اول خشکسالی اصفهان است ؟
بحران آب استان اصفهان ، مشکلاتی برای بخش های مختلف اقتصادی استان و افراد شاغل در این بخش ها از جمله کشاورزی، گردشگری، صنایع گوناگون و  همچنین مردم شهر اصفهان ایجاد کرده است.

هر فرد و گروهی در ذهن خود ، به دنبال دلایلی برای این مشکلات است که در این بین ، دم دست ترین علت می تواند خروج آب از این حوضه آبخیز باشد که فعلاً تنها خروج آب ، انتقال آب به یزد است.

به نظر می رسد با توجه به حجم آب انتقالی به یزد و اهمیت بالای این آب در یزد یعنی مصرف شرب، مقصر دانستن یزد به عنوان متهم ردیف اول خشکسالی زاینده رود و همه مشکلات کشاورزان، صنایع و ... قدری بی انصافی است.

کارشناسان و صاحب نظران، بحران آب در استان اصفهان را مساله ای چند وجهی با ریشه های گوناگون می دانند . در این بین پنج علت عمده و ریشه بحران آب استان اصفهان از سوی صاحب نظران مسائلی از قبیل: 1)موقعیت اقلیمی استان، 2)عدم تعادل بین منابع و مصارف آب، 3)وقوع دوره‌های خشکسالی و ترسالی، 4)تغییر اقلیم و 5) عدم مدیریت یکپارچه و به هم پیوسته منابع آب، ذکر شده است.

علی بصیرپور مدیر دفتر بهره‌برداری و نگهداری از سدها و تاسیسات آب منطقه‌ای اصفهان نیز در نشست خبری سال گذشته خود، این 5 عامل را عامل اصلی مشکلات و بحران آب در استان اصفهان عنوان کرد.

زخم های پانسمان شده که یکی یکی عفونت می کنند
داستان زاینده رود و مشکلات آن ، داستان زخم هایی است که هر زمان باز شده فقط به پانسمان کردن آن اکتفا کرده ایم . حالا هر کدام برای خود زخم بزرگی شده و به عفونیت رسیده است.

از جمله این زخم ها ، می توان به تخصیص ها و بارگذاری های زودتر از موعد افتتاح تونل های آبرسانی اشاره کرد. طولانی شدن عملیات تونل های آبرسانی از یک سو و نیاز فوری و مهم در برخی تخصیص ها(مانند تخصیص آب شرب یزد) از سوی دیگر، باعث شده از آب زاینده رود به این بارگزاری های جدید تعلق گیرد.

به عبارتی می توان گفت، در شرایط پرآبی رودخانه توان تخصیص این آب به خوبی مهیا بوده ولی در آن زمان به روزهای خشک زاینده رود فکری نشده است . زخم های پانسمان شده دیروز زاینده رود ، امروز در حال عفونت کردن است و اگر زودتر فکری برای درمان آن نکنیم ، این عفونت ها قامت بلند این رود را به زودی خم می کند.

اکنون در شرایطی که ادامه حفر تونل های آبرسانی با مشکلاتی در بالادست رودخانه مواجه شده، بهتر است مدیران و نمایندگان محترم شهر یزد نیز تلاش خود را برای به ثمر رسیدن این تونل ها انجام دهند تا آن زمان این گفته استاندار یزد که " آب انتقالی به یزد آب زاینده رود نیست" به واقع تحقق یابد.

البته این مساله تنها یکی از زخم های پانسمان شده زاینده رود است و چندین مساله در همین سطح، حیات رودی که نامش با زندگی عجین شده است را تهدید می کند.

"گروکشی" یزدی ها از زبان عضو کمسیون امنیت ملی مجلس

لحن و ادبیات استفاده شده توسط برخی مسئولین استان یزد، چنان می نماید که گویی تمام استان اصفهان در مرزهای استان یزد گردهم آمده اند تا به جنگ با مردم یزد بروند!

از جمله این اظهارات می توان به اظهارات محمد صالح جوکار، نماینده یزد در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که به اعتقاد وی جریان سازمان دهی شده در استان اصفهان، پشت قضیه شکسته شدن خط لوله انتقال آب به یزد وجود دارد.

او مسئولان اصفهانی را به اهمال کاری در حل و جلوگیری از این قضیه متهم کرد ولی توضیح نداد که آیا نسخه اش برای حل این قضیه قبل از شکستگی لوله، دستگیری کشاورزان اصفهانی بوده که حق آبه خود را مطالبه می کنند یا مورد امنیتی دیگری برای این برخورد در نظر ایشان است.

این نماینده مجلس که اتفاقاً عضو کمسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی است، در اظهار نظر عجیب دیگری اعلام می کند: اگر قرار به گروکشی باشد ما نیز می توانیم از ورود سنگ آهن یزد به اصفهان جلوگیری کنیم.

این گونه اظهارنظر از زبان یک عضو کمسیون امنیت ملی مجلس که همواره باید تلاش خود را برای رفع سوتفاهم ها و جملات تحریک آمیز به عنوان یک سیاست مدار نشان دهد، عجیب و غیرمنتظره بود.

شان و جایگاه کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران ایجاب می کند، در زمانی وقوع چنین اتفاقاتی به جای "گروکشی" با ریشه یابی و پرداخت به عمق مساله، مشکلات مردم را به صورت ریشه ای حل کنند.

توزیع عادلانه فقر آب ، خواسته کشاورزان شرق و همه حق آبه داران زاینده رود
آب نیز حکم ثروتی را دارد که توزیع عادلانه فقر آن بین صاحبان حق در زمان خشکسالی مانند توزیع عادلانه آن در زمان ترسالی بین حق آبه داران اهمیت دارد .

خواسته اصلی و به حق کشاورزان شرق اصفهان از مسئولان وزارت نیرو، توزیع عادلانه کم آبی بین همه حق آبه داران است.

هیچ قانون و منطقی، این مساله را توجیه نمی کند که آب در زمان خشکسالی به حق آبه داران بالادست و یا هر حق آبه دار دیگر مانند زمان ترسالی تعلق گیرد در حالی که حق آبه داری کلاً از دریافت آب محروم باشد.

در زمینه آب یزد نیز، کشاورزان اصفهانی معتقدند باید این آب در حد نیاز شرب استان تخصیص یابد و مصارف کشاورزی آب در این استان حذف گردد .

استفاده کشاورزی از آب زاینده رود در یزد ، بحث مورد مناقشه روزهای قبل اصفهانی ها و یزدی ها در شبکه های اجتماعی و بخش نظرات اخبار مربوط به این اتفاق در خبرگزاری ها و سایت های خبری بوده است.

در این زمینه، حمیدرضا فولادگر نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی با تائید مصرف کشاورزی آب در یزد گفته بود : "قرار بود آبی که از زاینده‌رود به استان یزد انتقال می‌یابد صرف تامین آب شرب مردم این استان شود که ظاهرا قرار شده است که غیر از آب شرب برای مصارف کشاورزی نیز مصرف شود."

این گفته وی و استفاده کشاورزی از آب زاینده رود که مورد ادعای کشاورزان اصفهانی است ، از سوی مدیران و نمایندگان استان یزد تکذیب شد . به نظر می رسد ، عدم اطلاع رسانی شفاف در مورد آب انتقالی زاینده رود به یزد ، این مساله را با پیچیدگی هایی مواجه کرده که تنها راه حل آن ، اطلاع رسانی مستند و صحیح از سمت وزارت نیرو است . به راستی در صورت صحت خبر ، استفاده کشاورزی از آب زاینده رود در یزد در شرایطی که کشاورزان حق آبه دار رودخانه از دریافت آب محروم هستند، اجحاف به حق آبه داران این رودخانه و زیرپا گذاشتن حق الناس است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا